W związku ze stwierdzeniem ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków na terenie naszego województwa, Wojewoda Podkarpacki wydał Rozporządzenie nr 12/2021 z dnia 12 kwietnia 2021 r. o zakazie czasowego organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów z działem ptaków – do jego odwołania. Rozporządzenie zostało wydane w celu konieczności ochrony gospodarstw i ferm wielkoprzemysłowych.

Grypa ptaków to niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu, która może powodować śmiertelność do 100%. Chorobę wywołują niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa grypy typu A.

Zakażone ptaki wydalają wirus w dużych ilościach przede wszystkim z: kałem, wydzieliną z oczu, wydzieliną z dróg oddechowych, wydychanym powietrzem. Najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia drobiu domowego jest bezpośredni lub pośredni kontakt (woda do picia) z migrującymi ptakami dzikimi, zwykle ptactwem wodnym. Rozprzestrzenienie wirusa może następować również poprzez zanieczyszczoną paszę, sprzęt, środki transportu.  Na zakażenie wirusami grypy ptaków podatne są prawie wszystkie gatunki ptaków zarówno domowych (drób), jak i dzikich wolno żyjących.

Wirus grypy ptaków może zachowywać aktywność w środowisku kurnika przez 5 tygodni. Wirusy grypy są wrażliwe na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne oraz detergenty. Niszczy go również obróbka termiczna (smażenie, gotowanie). Źródłem choroby są wysoce chorobotwórcze dla ptaków wirusy, które mogą przetrwać przez długi czas w środowisku, zwłaszcza w niskiej temperaturze.

Główne objawy kliniczne u drobiu:
  • depresja,
  • gwałtowny spadek/utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj,
  • objawy nerwowe,
  • zasinienie i obrzęk grzebienia i dzwonków,
  • silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie,
  • duszność.

Wirusy ptasiej grypy przenoszą się w dużej mierze dzięki ptakom wędrownym np. dzikim kaczkom lub dzikim gęsiom, które, choć same nie mają objawów chorobowych, to są nosicielami chorobotwórczego wirusa i wydalając go w dużych ilościach wraz z odchodami, mogą w ten sposób zakażać ptactwo domowe.

Człowiek może zakazić się wirusem ptasiej grypy poprzez kontakt z odchodami chorego drobiu lub dzikich ptaków, bądź przez kontakt z żywym zakażonym drobiem albo innym zakażonym ptactwem. Zakażenie następuje głównie drogą oddechową i pokarmową. U człowieka objawy wywoływane przez wirusy ptasiej grypy są podobne do objawów wywołanych przez wirusy grypy ludzkiej, mogą mieć jednak cięższy przebieg. Biorąc pod uwagę ewolucje wirusów H5N8 od H5N1 oraz generalnie dużą zmienność wirusów grypy, wskazana jest ostrożność, szczególnie u osób zawodowo mających kontakt z drobiem i ptakami dzikimi.

W przypadku kontaktu z ptactwem i zaobserwowania u siebie objawów grypowych skontaktuj się ze swoim lekarzem!

Jak zabezpieczyć się przed ptasią grypą?
  • unikaj kontaktu z jakimkolwiek ptactwem niezależnie od stanu jego zdrowia – unikaj miejsc, gdzie występują duże skupiska ptaków: fermy, kurniki, stad gołębi,
  • w przypadku konieczności kontaktu z ptakami (rolnicy, lekarze weterynarii, myśliwi, pracownicy ferm, miejsc uboju i obróbki mięsa drobiowego) – zawsze pamiętaj o używaniu jednorazowych rękawiczek ochronnych oraz odpowiednich maseczek chroniących drogi oddechowe,
  • pamiętaj, aby po każdym kontakcie z ptactwem umyć ręce,
  • staraj się unikać spożywania surowych jajek, a wszystkie przedmioty, które wcześniej miały kontakt z surowym mięsem, np. deska do krojenia, noże czy talerze – dokładnie umyj z użyciem detergentów,
  • pamiętaj, że zamrożenie mięsa nie spowoduje zniszczenia wirusa ptasiej grypy,
  • produkty takie jak: mięso drobiowe czy jajka należy trzymać zawsze w dobrze zamkniętym opakowaniu, tak aby nie miały styczności z innymi produktami.

W przypadku znalezienia padłych dzikich ptaków zgłoś to powiatowemu lekarzowi weterynarii!

Należy zachować czystość przy wykonywaniu wszelkich czynności związanych z przygotowywaniem żywności:
  • myj ręce przed kontaktem z żywnością,
  • utrzymuj powierzchnie wykorzystywane do przygotowywania i przechowywania żywności w należytej czystości,
  • myj ręce po wyjściu z toalety,
  • przestrzegaj zasad higieny przy przygotowywaniu żywności,
  • chroń pomieszczenia przeznaczone do przygotowywania żywności przed dostępem owadów i zwierząt.
Oddzielenie żywności surowej od ugotowanej:
  • przechowuj oddzielnie (oddzielne pojemniki, różne półki w lodówce) żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia (wędlina, ser) od żywności przeznaczonej do dalszej obróbki np. termicznej (surowe mięso) – tak, aby nie dopuścić do kontaktu między nimi,
  • do przygotowywania żywności przeznaczonej do dalszej obróbki używaj oddzielnego sprzętu, np. noży, desek do krojenia.

Nie spożywać mięsa drobiowego, przetworów drobiarskich i jaj niepoddanych odpowiedniej obróbce cieplnej w temperaturze minimum 70°C!

ZALECENIA WHO

  • Unikanie kontaktu z ptakami niezależnie od tego czy są one zdrowe czy nie.
  • Osoby, które muszą pracować z ptakami powinny nosić maski i kombinezony chroniące przed pyłem unoszącym się ze ściółki, a także dbać o higienę.
  • Drób z zarażonych stad musi być niszczony i nie może być przeznaczony do spożycia przez ludzi i zwierzęta nawet po przetworzeniu.
  • Uznano, że drób i jaja ze zdrowych stad znajdujących się jednak na terenach objętych epidemią po przetworzeniu nie zagrażają zdrowiu ludzkiemu.

Przypomina się wszystkim hodowcom drobiu o konieczności zachowania szczególnej ostrożności i odpowiednich środków bioasekuracji przy obsługiwaniu drobiu, minimalizujących ryzyko przeniesienia wirusa grypy ptaków do gospodarstwa. W szczególności należy wdrożyć następujące środki bezpieczeństwa biologicznego:

  • zabezpieczyć budynki, w których utrzymywany jest drób przed dostępem dzikich zwierząt, w tym dzikiego ptactwa;
  • zabezpieczyć paszę i źródło wody przed dostępem dzikiego ptactwa;
  • nie karmić i nie poić drobiu na zewnątrz budynków inwentarskich;
  • stosować w gospodarstwie odzież i obuwie ochronne przeznaczone wyłącznie do obsługi drobiu;
  • stosować maty dezynfekcyjne przy wejściach do budynków, w których utrzymywany jest drób.

Zgodnie z obowiązującym prawem, hodowcy powinni zgłaszać do odpowiednich osób i instytucji (lekarz weterynarii prywatnej praktyki, powiatowy lekarz weterynarii, wójt/burmistrz/prezydent miasta) każde podejrzenie wystąpienia choroby zakaźnej u drobiu.