Dziś tj. 27 stycznia przypada 77. rocznica wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, ustanowiona Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

Ten dzień to okazja do zadumy nad tragedią ludzkości, która rozegrała się pomiędzy 39 a 45 rokiem ubiegłego stulecia. W efekcie uruchomienia przez hitlerowskie Niemcy machiny zagłady, życie straciło około 6 mln ludzi, a o wiele więcej przeszło gehennę utraty bliskich, tortur, strachu, przepadku majątku i życia w skrajnej nędzy.

Symbolem Holocaustu jest obóz  KL Auschwitz-Birkenau. W ciągu niemal pięciu lat swojego istnienia pochłonął około 1,1 mln ofiar – obozowe piekło przetrwało tylko 200 tys. z 1,3 mln osadzonych. Wśród zagazowanych, zamorzonych głodem, zakatowanych, zabitych na dziesiątki innych sposób około 90% stanowili Żydzi pochodzący z całej Europy. Śmierć w obozie poniosło także co najmniej 70 tys. Polaków, 20 tys. Romów, 15 tys. jeńców sowieckich oraz 10-15 tys. więźniów innych narodowości. Od sierpnia 1944 roku do połowy stycznia 1945 roku ewakuowano z KL Auschwitz około 65 000 więźniów i więźniarek. Od 17 do 21 stycznia 1945 roku wyprowadzono z KL Auschwitz i jego podobozów około 56 000 więźniów w pieszych kolumnach ewakuacyjnych. Jednocześnie Niemcy zaczęli zacierać ślady swojej zbrodni wysadzając krematoria, paląc baraki. Gdy 27 stycznia 1945 r. żołnierze 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego wkroczyli do obozu znajdowało się w nim około 7 tys. więźniów.

Ten dzień to także okazja by wspomnieć Sławomira Błonarowicza, Czesława Marcinko, Bogdana Wnętrzaka, Zygmunta Bereźnickiego, Mieczysława Nuckowskiego, Kazimierza Gągałę, Mieczysława Bąka, Jana Dwornika, Leona Sawkę, Tadeusza Kośmidera i Ignacego Płachtę. To mieszkańcy Radymna, którzy 14 czerwca 1940 przybyli do Auschwitz w pierwszym, liczącym 758 więźniów transporcie. Otrzymali numery obozowe od 38 do 758. Z 11 wymienionych obóz i wojnę przeżyło aż 9.

Śmierć w Auschwitz znaleźli Sławomir Błonarowicz i Mieczysław Nuckowski.

Sławomir Błonarowicz (nr obozowy: 38) urodził się w 1919, mieszkał w Radymnie pod adresem Sienkiewicza 20. Uczeń II Gimnazjum i Liceum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. Zginął w obozie. Okoliczności jego śmierci nie są znane

Mieczysław Nuckowski (nr obozowy: 286) urodził się 2 stycznia 1920 roku, mieszkał na ul. Szewczenki 1 w Radymnie. Działał w konspiracyjnej organizacji w Radymnie. W obozie poddany został straszliwym torturom, został złamany psychicznie. Według niektórych relacji „poszedł na druty” i zginął od kuli wartownika. Był prawdopodobnie pierwszą ofiarą obozu KL Auschwitz.*

*za J. Czechowicz, Pierwszy transport więźniów z Jarosławia i Radymna do KL Auschwitz, Rzeszów 2016.