Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Jarosławiu, kierując się obowiązkiem ochrony zdrowia publicznego, przypomina o konieczności przeprowadzania okresowych przeglądów wewnętrznych instalacji wodociągowych i klimatyzacyjnych, regularnym ich czyszczeniu oraz konieczności badania ciepłej wody użytkowej na obecność z rodzaju bakterii Legionella sp., stosownie do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2017 poz. 2294).
Bakterie z rodzaju Legionella sp. powodują poważne schorzenia. Legionelloza jest chorobą układu oddechowego, wywoływaną przez bakterie Legionella, które mogą przeżyć w wodzie o bardzo różnej temperaturze (od 20-50°C). Do tej pory nie stwierdzono przenoszenia bakteria Legionella z człowieka na człowieka. Okres inkubacji trwa od 2 do 10 dni. Po tym okresie pojawiają się objawy, tj.: bóle mięśni, ból głowy, gorączka, objawy zapalenia płuc (w tym m.in. suchy kaszel, zaburzenia oddychania). Objawom tym mogą towarzyszyć zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, w tym bóle brzucha, wymioty, biegunka, a także zaburzenia świadomości. Poza postacią płucną wyróżnia się również postaci poza płucne: łagodną i ciężką. W postaci łagodnej (zwanej gorączką Pontiac) dochodzi do: nagłego wzrostu temperatury ciała, bólu głowy, mięśni, dreszczy, objawów zakażenia górnych dróg oddechowych. Postaci ciężkiej towarzyszy zespól rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego lub pojawia się sepsa. W większości przypadków legionelloza jest wyleczalna przy użyciu antybiotyków. Do zgonów najczęściej dochodzi u osób starszych i u osób z obniżoną odpornością.
Zakażenie następuje w wyniku wdychania mikroskopijnych kropelek wody (aerozoli) zawierających bakterie Legionella. Bakterie te żyją w wodzie i rozmnażają się w dogodnych warunkach — na przykład w stojącej wodzie w sieciach wodociągowych w temperaturze od 20°C do 50°C. Aerozole zawierające bakterie Legionella mogą powstawać na przykład w wyniku odkręcenia wody z kranu lub prysznica, poprzez pęcherzyki unoszące się w wodzie w basenie SPA lub w niektórych systemach klimatyzacji.
Ryzyko zakażenia występuje we wszystkich miejscach, w których mogą powstawać kropelki wody (aerozole). Ich przykładem mogą być: prysznice i krany, wanny SPA/do kąpieli z masażem wodnym, wieże chłodnicze i skraplacze wyparne wykorzystywane w klimatyzacji.
PPIS w Jarosławiu przypomina właścicielom/zarządzającym obiektami sportowymi w tym stadionami/boiskami sportowymi o konieczności wdrożenia poniższych działań profilaktycznych, celem ograniczenia namnażania się bakterii z rodzaju Legionella w instalacjach cieplej wody użytkowej w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, tj.:
- Utrzymywanie odpowiednich temperatur wody:
– Ciepła woda: w kurku czerpalnym powyżej 55°C i nie więcej ni 60°C,
– Zimna woda: w kurku czerpalnym poniżej 25°C,
- Zapewnienie odpowiedniego przepływu wody w instalacjach:
– Unikanie stagnacji poprzez regularne korzystanie z urządzeń i przewodów wodnych,
– Przeglądy instalacji pod kątem tzw. martwych odcinków,
- Okresowe badania mikrobiologiczne wody: Przeprowadzenie badań w kierunku obecności Legionella sp. ,
- Utrzymanie urządzeń w należytym stanie techniczno-sanitarnym:
– regularne czyszczenie końcówek kranów oraz słuchawek prysznicowych z osadów i kamienia,
-wymiana uszkodzonych elementów armatury,
- Dezynfekcja instalacji wodnych:
– Chemiczna (chlorowanie, ozonowanie) lub termiczna (podgrzewanie wody do min. 70°C i przepuszczenie jej przez instalację w całym budynku);
- Dokumentowanie działań profilaktycznych:
– Prowadzenie ewidencji przeglądów, płukań, dezynfekcji i badań jakości wody.
Ponadto w ramach ograniczenia ryzyka zachorowań na legionellozę zaleca się stalą kontrolę pracy systemów wentylacyjno-klimatyzacyjnych z uwzględnieniem okresowych przeglądów technicznych i sanitarnych.
Do działań z tym związanych należą okresowe przeglądy techniczne, kontrole szczelności systemu, właściwa i terminowa wymiana filtrów powietrza oraz okresowe czyszczenie i dezynfekcja kanałów wentylacyjnych i innych elementów systemu. Zgodnie z §147 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 r., poz. 1225 z późn.zm.): Wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniać odpowiednią jakość środowiska wewnętrznego, w tym wielkość wymiany powietrza, jego czystość, temperaturę, wilgotność względną, prędkość ruchu w pomieszczeniu, przy zachowaniu przepisów odrębnych i wymagań Polskich Norm dotyczących wentylacji, a także warunków bezpieczeństwa pożarowego i wymagań akustycznych określonych w rozporządzeniu.
Informacje dot. zagrożeń oraz działań zapobiegających zakażeniom bakteriami z rodzaju Legionella dostępne są również na stronie internetowej GIS pod linkami:
https://www.gov.pl/web/wsse-rzeszow/legionelloza—co-powinieneswiedziec
https://www.gov.pl/web/gls/legioneloza-choroba-legionistow
https://www.gov.pl/web/gis/bezpieczenstwo-wodne-w-budynkach
https://www.pzh.gov.pl/serwisy-tematyczne/legionella/
Zastępca Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Jarosławiu mgr Grażyna Prząda
